شهر جهرم، دیار دیانت و معرفت، در ر سال ۲۰۳ هجری مهمانی ناشناس و بزرگ را که از بازماندگان کاروان عظیم حضرت احمد بن موسی(ع) بود، پذیرا شد. این شخصیت بصیر، سخنور، قرآنشناس، فرزند بلافصل حضرت موسی بن جعفر(ع)، حضرت فضل بن موسی بن جعفر(ع) است.
فضل،چندین سال در منطقه یسیره مدینه زیر نظر حضرت احمد بن موسی(ع) به کتابت قرآن پرداخته بود. منطقه یسیره، دارای مزرعهای سرسبز و خرم بود که بنا به نقل شیخ مفید در ارشاد و علامه مجلسی در بحارالانوار امام موسی بن جعفر(ع) آن را به فرزندش احمد سپرده بود و احمد بن موسی (شاهچراغ) آنجا را مرکز نگارش قرآن و تربیت برادران برای تبلیغ و نشر فرهنگ اهل بیت قرار داده بود.
نگارش بیش از ۲۲۰ مجلد یا نزدیک به هزار قرآن رهاورد تلاش چند سالهی فرزندان موسی بن جعفر(ع) در منطقهی یسیره بود که یکی از آنان فضل بن موسی(ع) بود که خطی خوش و شیوا داشت و هنگام آمدن احمد بن موسی(ع) به سمت شیراز قرآن نگاشته شده خود را همراه داشت تا با همان قرآن به ارشاد و هدایت مردم بپردازد.
سیمای زیبا و آرام،بیان مستدل و گیرا، احاطه بر تفسیر و روایات، شجاعت و دلاوری، بخشش و سخاوت و کرامت از ویژگیهای سلوک و منش فضل بن موسی(ع) بوده است.
او تنها برای دیدار برادر و حمایت از ولایت رضوی به ایران نیامده بود. او بشیر فرهنگ علوی و سفیر مکتب موسوی بود. فضل صاحب فضائل اخلاقی و علمی بود که از محضر پدر بزرگوارش یافته بود.
در روزگار وی یعنی در آغاز قرن سوم، استیلای تفکر اموی و سپس اندیشههای حکومت عباسی و از همه فراگیرتر اندیشههای جریان خوارج در منطقه فارس رایج بود. دو نحلهی فکری مرجئه و قدریه، بنیاد فکری و شاکلهی اندیشگی جامعه را شکل میبخشید و فضل بن موسی(ع) که مجهز به تفکر ژرف علوی و محیط به معارف قرآنی بود، رسالت ستیز با اندیشههای انحرافی و طرح فرهنگ اصیل نبوی را عهدهدار بود.
پس از شهادت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و بعد شهادت سید الاعاظم احمد بن موسی(ع)، فضل از راه مناطق کوهستانی خود را به جهرم رساند و ناشناخته و گمنام در هیبت کارگری ساده به کار در مزارع سرسبز منطقهی خارقان پرداخت و در همانجا با کشاورزان و خانوادههای آنان باب گفتوگو و ارشاد و راهبری را گشود که به تدریج جایگاه معنوی و علمی او، قبلهگاه دلهای عاشق و مشتاقان شد. او تنها به آموزههای قرآنی و روایی نمیپرداخت که گرهگشای مشکلات مردم و پناه و تکیهگاه آنها در مسائل و مصائب و مرجع مطمئن روحی و روانی و معنوی مردم شد و اندک اندک مجمع حضور انبوه مردم و مگر چنین موقعیتی از گوش و چشم والی فارس که به دستور مأمون باید هرجا علویان و فرزندان و نوادگان آنها را بیابد به قتل رساند، پنهان میماند؟
سال ۲۰۵ هجری، دو سال پس از شهادت غریبانه امام رئوف و شهادت رشیدانهی احمد بن موسی(ع) و برادرانش در شیراز، مأموران حکومتی، فضل را پس از دو سال زیستن مخفیانه در مزرعهای در خارقان به شهادت رساندند، غافل از آن که فضل درخت تناور و هماره سرسبزی خواهد شد که نه تنها چراغ دیار قدسی جهرم که الهام بخش و زیارتگاه عاشقان و ارادتمندان خاندان نبوت و امامت خواهد شد.
فضل (ع) فرزند امام موسی بن جعفر(کاظم) برادر تنی علی بن موسی الرضا(ع) و فاطمه معصومه(ع) و مادرش نجمه خاتون(س) است و همین شان و منزلتی ویژه و «فضلی» دیگر برای اوست.
از همهی کسانی که در شناختن و شناساندن این امامزاده جلیلالشأن و عظیمالقدر به گونه گونه، به ویژه پویه و تکاپوی عالمانه و هنرمندانه دارند سپاسگزار و قدردان باید بود.
محمدرضا سنگری_دزفول ۱۴۰۲/۰۸/۲۶